Συνάντηση εργασίας ΕΘΑΑΕ, ΣΕΠΕ και Πανεπιστημίων με θέμα «Διερεύνηση πορείας φοιτητών και βελτίωση του ρυθμού αποφοίτησης σε Προγράμματα Προπτυχιακών Σπουδών Πληροφορικής & Μηχανικών Υπολογιστών».
Η Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ), σε συνεργασία με τον Σύνδεσμο Επιχειρήσεων Πληροφορικής & Επικοινωνιών Ελλάδας (ΣΕΠΕ), διοργάνωσαν συνάντηση εργασίας με αντικείμενο τη διερεύνηση της πορείας των φοιτητών σε προγράμματα προπτυχιακών σπουδών (ΠΠΣ) Πληροφορικής και Μηχανικών Υπολογιστών. Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 1-4-2023 στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, το οποίο ευγενώς προσέφερε φιλοξενία και τεχνική υποστήριξη.
Στη συνάντηση συμμετείχαν οι Πρόεδροι ή εκπρόσωποι 35 Τμημάτων/Σχολών Πληροφορικής και Μηχανικών Υπολογιστών των ελληνικών ΑΕΙ , στελέχη 10 μεγάλων εταιρειών του κλάδου και μέλη των Συμβουλίων της ΕΘΑΑΕ. (
το πρόγραμμα της εκδήλωσης)
Αφορμή για τη συνάντηση υπήρξε κατ’ αρχήν η διαπίστωση, από τα στοιχεία που καταγράφει ετησίως η ΕΘΑΑΕ για την Ανώτατη Εκπαίδευση, του σχετικά χαμηλού ποσοστού αποφοίτησης (γύρω στο 50% τα έτη 2015-21) από τα παραπάνω Τμήματα, παρά τις πολύ θετικές προοπτικές απασχόλησης στην Ελλάδα την ίδια περίοδο. Ο ΣΕΠΕ, στο ετήσιο συνέδριό του τον περασμένο Δεκέμβριο, παρουσίασε μελέτη που εκτιμά τη ζήτηση σε θέσεις τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών (ΤΠΕ) να υπερβαίνει τη σημερινή προσφορά κατά 7-8 χιλιάδες ετησίως μέχρι το 2030. Επομένως, οι βασικοί στόχοι της συνάντησης εργασίας περιελάμβαναν τη διερεύνηση των αιτίων της καθυστέρησης στη λήψη πτυχίου, την παρουσίαση καλών πρακτικών που εφαρμόζουν κάποια Τμήματα για την αντιμετώπιση του προβλήματος, προτάσεις για την καλύτερη ενημέρωση των φοιτητών για τις επαγγελματικές προοπτικές στην Ελλάδα και σχεδιασμό δράσεων για την καλύτερη προετοιμασία των αποφοίτων για ένταξη στην αγορά εργασίας. Η βελτίωση στους παραπάνω τομείς ευθυγραμμίζεται με την προσπάθεια της χώρας να συνεχίσει τον ψηφιακό μετασχηματισμό της, να ικανοποιήσει μεσοπρόθεσμα τις ανάγκες σε ειδικούς ΤΠΕ και να δημιουργήσει, μέσα από τα ΑΕΙ, τη νέα γενιά στελεχών για την ανερχόμενη ελληνική βιομηχανία ΤΠΕ.
Τη συνάντηση εργασίας χαιρέτισαν ο ΓΓ Ανώτατης Εκπαίδευσης του ΥΠΑΙΘ, κ. Οδυσσέας-Ιωάννης Ζώρας και ο ΓΓ Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης, του Υπ. Ψηφιακής Διακυβέρνησης, κ. Δημοσθένης Αναγνωστόπουλος, ο οποίος υπογράμμισε τις μεγάλες ανάγκες για άρτια εκπαιδευμένα στελέχη Πληροφορικής τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα. Η Πρύτανις του Χαροκόπειου, κ. Μαρία Νικολαΐδη, χαιρέτισε επίσης την πρωτοβουλία και τόνισε την ανάγκη ευρύτερων συνεργασιών προς όφελος τόσο των Πανεπιστημίων, όσο κυρίως των ίδιων των αποφοίτων και της αγοράς εργασίας.
Ο Πρόεδρος της ΕΘΑΑΕ, καθ. Περικλής Α. Μήτκας παρουσίασε στοιχεία για τον ρυθμό αποφοίτησης, που αποτελεί διεθνώς σημαντικό δείκτη ποιότητας της Ανώτατης Εκπαίδευσης. Συγκεκριμένα, στο σύνολο των ΠΠΣ με στόχευση την Πληροφορική/Υπολογιστές που λειτουργούν σήμερα (37 σε Τμήματα ΑΕΙ και 24 των πρώην ΤΕΙ) εισάγονται κάθε χρόνο από το 2015 μέχρι το 2020 8-9.000 νέες και νέοι, ενώ αποφοιτούν μόνο 4-5.000. Μέσα από τα σχετικά δεδομένα του ΟΠΕΣΠ και τις απαντήσεις των Προέδρων σε σχετικό ερωτηματολόγιο που είχε διανεμηθεί νωρίτερα, ο κ. Μήτκας παρουσίασε τους σχετικούς δείκτες (μέση διάρκεια λήψης πτυχίου, ποσοστό φοιτητών που αποφοιτούν στην κανονική διάρκεια, κ.λπ.) και τις πιθανές αιτίες καθυστέρησης αποφοίτησης στα πεδία ΤΠΕ (όπως μεταξύ άλλων: η δυσκολία ανταπόκρισης στις υψηλές απαιτήσεις του προγράμματος σπουδών, η εγγραφή χωρίς παρακολούθηση -είτε λόγω εγγραφής και σε άλλο πρόγραμμα σπουδών, είτε λόγω ενδιαφέροντος για αναβολή στράτευσης-, η επαγγελματική απασχόληση και έλλειψη ενδιαφέροντος για λήψη πτυχίου, η έλλειψη ενδιαφέροντος για το αντικείμενο, οι οικονομικοί λόγοι ή προσωπικά/οικογενειακά προβλήματα ή/και λόγοι υγείας, η αδιαφορία κατά τα πρώτα έτη σπουδών, οι ελλείψεις του προγράμματος σπουδών, η ακαταλληλότητα διδασκόντων).
Η κ. Παπαρίδου παρουσίασε τον Σύνδεσμο Επιχειρήσεων Πληροφορικής & Επικοινωνιών Ελλάδας (ΣΕΠΕ) και μίλησε για τον κλάδο ΤΠΕ, ο οποίος ηγείται της μετάβασης προς μία σύγχρονη, ανταγωνιστική Ψηφιακή Ελλάδα. Αναφέρθηκε στις ραγδαίες αλλαγές που έρχονται στα επόμενα 20 χρόνια, στην ψηφιοποίηση του Δημόσιου τομέα, στον ψηφιακό συντονισμό των επιχειρήσεων σε όλους τους κλάδους και τομείς της οικονομίας, στη διάχυση των ψηφιακών δεξιοτήτων και την ανάπτυξη του κλάδου ψηφιακής τεχνολογίας. Σύμφωνα με έρευνα του ΣΕΠΕ από την εταιρεία Deloitte (2020), o αντίκτυπος στην οικονομία από αυτή τη στρατηγική προσέγγιση μπορεί να αγγίξει άμεσα και έμμεσα, συσσωρευτικά, για την επόμενη πενταετία, 80 δις ευρώ προστιθέμενης αξίας δημιουργώντας ταυτόχρονα 415.000 νέες θέσεις εργασίας.
Ο κ. Νίκος Χριστοδούλου, από την Deloitte, παρουσίασε τη Μελέτη Αποτίμησης Επάρκειας Ειδικών ΤΠΕ στην Ελλάδα, που έγινε για λογαριασμό του ΣΕΠΕ, η οποία επιβεβαίωσε ότι η συντριπτική πλειονότητα των ελληνικών εταιριών έχουν ακάλυπτες θέσεις ειδικών ΤΠΕ, ενώ αναμένεται σημαντική αύξηση των αναγκών τους στο μέλλον. Σημαντικό εύρημα είναι ότι οι εταιρίες στην Ελλάδα αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην εξεύρεση προσωπικού ΤΠΕ -με κύριες αιτίες τη μη επαρκή εξειδίκευση και την απώλεια ταλέντου προς το εξωτερικό- και ότι σ’ ένα μεγάλο ποσοστό της τάξης του 43%, η ετοιμότητα ένταξης των αποφοίτων στην αγορά εργασίας αξιολογήθηκε από τις συμμετέχουσες εταιρείες ως «μέτρια», ενώ σημαντική ζήτηση προκύπτει για δεξιότητες προγραμματισμού και κυβερνοασφάλειας. Η αξιολόγηση της επάρκειας των ειδικών ΤΠΕ στην ελληνική αγορά εργασίας πραγματοποιήθηκε στη βάση εκτίμησης του αναμενόμενου κενού μεταξύ ζήτησης και προσφοράς εργασίας μέχρι το 2030. Η εκτίμηση της επιπλέον ζήτησης, που αναμένεται να μην καλύπτεται από τη διαθέσιμη προσφορά, ανέρχεται κατά μέσο όρο σε ~7-7,5 χιλ. ετησίως για την περίοδο 2023-2030.
Οι Πρόεδροι των Τμημάτων Πληροφορικής και ΗΜΜΥ, μέσα από τις παρουσιάσεις και παρεμβάσεις τους, επιβεβαίωσαν τον μη ικανοποιητικό ρυθμό αποφοίτησης από τα εν λόγω Τμήματα, ανέδειξαν τις αντικειμενικές δυσκολίες για τα ΑΕΙ, που, κατά κύριο λόγο, αφορούν τον μεγάλο αριθμό φοιτητών κατ’ έτος σε αναλογία με τους διδάσκοντες και τις υπάρχουσες εργαστηριακές υποδομές για την διεξαγωγή των μη θεωρητικών αντικειμένων των σπουδών και της πρακτικής άσκησης, αλλά και συχνά το γνωσιακό επίπεδο των εισακτέων και το μεγάλο ποσοστό μετεγγραφών. Παράλληλα, κατέγραψαν και καλές πρακτικές, που αναμένεται να ενισχύσουν τόσο το ενδιαφέρον των φοιτητών για την ολοκλήρωση των σπουδών τους όσο και την προσέλκυση νέων στο αντικείμενο, όπως, ενδεικτικά, σύμβουλοι φοιτητών, ενισχυτική διδασκαλία, ειδικά βραβεία, παρακολούθηση πορείας φοίτησης, ενίσχυση συνδέσμων αποφοίτων, ενίσχυση πρακτικής άσκησης.
Από την πλευρά των εταιρειών αναδείχθηκε η δυσκολία κάλυψης των αναγκαίων θέσεων, η σημασία της πρακτικής άσκησης και των προγραμμάτων κατάρτισης ή πιστοποίησης, η προσέλκυση ταλέντου από το εξωτερικό, η ανάγκη για την εισαγωγή της διδασκαλίας νέων αντικειμένων, σε μεταπτυχιακά ή προγράμματα δια βίου μάθησης, που αναμένεται να συμβάλλουν στη σταδιακή μείωση του κενού βραχυπρόθεσμα.
Στις δράσεις με μακροπρόθεσμο ορίζοντα συζητήθηκαν η δημιουργία νέων προπτυχιακών προγραμμάτων (π.χ .στην Ανάλυση Δεδομένων ή στην Ασφάλεια Συστημάτων), ο εμπλουτισμός σπουδών λοιπών τμημάτων με μαθήματα ΤΠΕ, η ενίσχυση Α’ & Β’-βάθμιας εκπαίδευσης στις ψηφιακές δεξιότητες και η διεθνής συνεργασία των πανεπιστημίων.
Η συνάντηση εργασίας έφερε για πρώτη φορά το σύνολο των Τμημάτων ΤΠΕ της χώρας και εκπροσώπους της αγοράς εργασίας στο ίδιο τραπέζι και δημιούργησε ένα κανάλι επικοινωνίας μεταξύ τους. Τα Πανεπιστήμια ενημερώνονται άμεσα για τις ανάγκες των εταιρειών σε στελέχωση ενώ ταυτόχρονα οι εταιρείες αντιλαμβάνονται τα προβλήματα των Πανεπιστημίων, κυρίως την υποστελέχωση και τις δυσκολίες στην αποφοίτηση. Επιβεβαιώθηκε, ακόμη, ότι οι χαμηλοί ρυθμοί αποφοίτησης είναι κοινός τόπος σε όλα τα ΑΕΙ και σημαντικό ζήτημα που πρέπει να αντιμετωπισθεί, τόσο μέσα από υφιστάμενες καλές πρακτικές για την παρακολούθηση και τη βελτίωση της κατάστασης, όσο και μέσα από νέες προτάσεις σε συνεργασία με τον ΣΕΠΕ. Σημαντική διαπίστωση είναι ότι απαιτούνται νέα αντικείμενα ή/και κατευθύνσεις που θα παρακολουθούν τις εξελίξεις της τεχνολογίας και τις ανάγκες της χώρας, ενώ σημαντικό είναι το ενδιαφέρον των εταιριών να υποστηρίξουν ενεργά δράσεις συνεργασίας και περαιτέρω να ενισχύσουν οικονομικά τον θεσμό της πρακτικής άσκησης.
Η συνάντηση ολοκληρώθηκε με επιτυχία και μεγάλο ενδιαφέρον από όλους τους συμμετέχοντες, χωρίς να μένει σε ευχολόγια. Το επόμενο βήμα στη συνεργασία ΕΘΑΑΕ, Τμημάτων Πληροφορικής & ΗΜΜΥ και ΣΕΠΕ περιλαμβάνει τη δημιουργία ομάδων εργασίας για την προώθηση των θεμάτων με έμφαση στη βελτίωση του ρυθμού αποφοίτησης, στην καλύτερη ενημέρωση των φοιτητών για τις επαγγελματικές προοπτικές του κλάδου και στην καλύτερη προετοιμασία τους για άμεση ένταξη στην αγορά εργασίας. Οι ομάδες εργασίας θα παρουσιάσουν τις εισηγήσεις τους στην επόμενη συνάντηση που προγραμματίζεται σε δύο μήνες.
Ο ΓΓ Ανώτατης Εκπαίδευσης, κ. Οδυσσέας Ζώρας
Ο ΓΓ Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης, του Υπ. Ψηφιακής Διακυβέρνησης, κ. Δημοσθένης Αναγνωστόπουλος
Ο Πρόεδρος της ΕΘΑΑΕ, Καθ. Περικλής Α. Μήτκας
Η Πρόεδρος του ΔΣ του ΣΕΠΕ, κ. Γιώτα Παπαρίδου
Η Πρύτανις του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου, κ. Μαρία Νικολαΐδη
Ο κ. Νίκος Χριστοδούλου, Deloitte partner
Ο Πρόεδρος της ΕΘΑΑΕ, Καθ. Περικλής Α. Μήτκας, συμμετείχε στις εργασίες της 102ης Συνόδου Πρυτάνεων και Προέδρων των ΔΕ των ΑΕΙ που πραγματοποιήθηκε υπό́ την Προεδρία του Ιονίου Πανεπιστημίου, 20-23.03.2023 στην Κέρκυρα, πραγματοποιώντας μια συνολική ενημέρωση από την ΕΘΑΑΕ για θέματα διασφάλισης ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση.
Ειδικότερα, ο κ. Μήτκας συμμετείχε τη Δευτέρα 20 Μαρτίου στις εργασίες της 33ης Συνόδου Αντιπρυτάνεων Φοιτητικής Μέριμνας και Διασφάλισης Ποιότητας, όπου συζήτησε για τη Διασφάλιση και την Πιστοποίηση Ποιότητας στα Ελληνικά ΑΕΙ και την Τρίτη 21 Μαρτίου στις εργασίες της 87ης Συνόδου Αντιπρυτάνεων Έρευνας και Διά Βίου Εκπαίδευσης/ Προέδρων Επιτροπών Ερευνών και Διαχείρισης Ε.Λ.Κ.Ε., όπου μίλησε για δείκτες έρευνας και χρηματοδότησης στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Εθνικό Σύστημα Ποιότητας και τις Ετήσιες Εκθέσεις Επιδόσεων.
Την Τετάρτη 22 Μαρτίου παρουσίασε στη Σύνοδο Πρυτάνεων μια σύνοψη της δραστηριότητας και του προγραμματισμού της ΕΘΑΑΕ, ενώ την Πέμπτη 23 Μαρτίου συμμετείχε στη συζήτηση με την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων (ΥΠΑΙΘ), καθώς και στην ειδική συνεδρία «Περιφερειακή συνοχή και Ανώτατη Εκπαίδευση».
Η εξωτερική αξιολόγηση της Αρχής από την ENQA αφορά κυρίως την ΑΔΙΠ και όχι την ΕΘΑΑΕ. Αυτό προκύπτει από τη χρονική περίοδο που καταλαμβάνει η έκθεση αυτοαξιολόγησης (2015-2019) με επικαιροποίησή της το Σεπτέμβριο του 2021. Δεν είναι λοιπόν αληθές, ούτε λογικό, οι αδυναμίες να αποδίδονται στην ΕΘΑΑΕ, η οποία λειτούργησε, ως συνέχεια της ΑΔΙΠ, μόνο κατά το τελευταίο έτος (2020-21) της περιόδου αυτής.
Η ΕΘΑΑΕ κατά το έτος αυτό, έπρεπε να ‘διορθώσει’ όλες τις αδυναμίες και ανεπάρκειες στις οποίες είχε περιέλθει η ΑΔΙΠ εξαιτίας της έλλειψης υποστήριξής της από την Πολιτεία και την αποστράγγισή της από πόρους και θεσμικά εργαλεία για μια πενταετία. Η έλλειψη υποστήριξης της ΑΔΙΠ αποδεικνύεται από δημοσιευμένα στοιχεία, όπως:
- Τις αλλεπάλληλες αναφορές της ΑΔΙΠ στις ετήσιες εκθέσεις για έλλειψη πόρων.
- Τις αλλεπάλληλες ανακοινώσεις της Συνόδου των Πρυτάνεων και εκκλήσεις προς την κυβέρνηση για παροχή των αναγκαίων πόρων και των θεσμικών εργαλείων στην ΑΔΙΠ.
- Την στρατηγική της ΑΔΙΠ, η οποία αποτελεί μέρος της έκθεσης αυτοαξιολόγησης και δημοσιοποιήθηκε από το 2019 στην ιστοσελίδα της. (Εδώ)
Σύμφωνα με τη Στρατηγική της, η ΑΔΙΠ, τον Οκτώβριο του 2019, διαπίστωνε ως αδυναμίες τα εξής:
- Σοβαρά ελλείμματα στη στελέχωση και χρηματοδότηση της ΑΔΙΠ, εξ αιτίας της σχετικής εξάρτησης από την κυβέρνηση ως προς τη στελέχωση και τη χρηματοδότηση.
- Καθυστερημένη έναρξη πιστοποιήσεων λόγω διετούς καθυστέρησης χρηματοδότησης από το ΕΣΠΑ.
- Σημαντικά περιθώρια εμπλουτισμού του μητρώου εμπειρογνωμόνων και αξιοποίησης αυτών σε ποικιλία δραστηριοτήτων διασφάλισης ποιότητας.
- Σημαντικά περιθώρια βελτίωσης της θεσμικής κουλτούρας και κουλτούρας ποιότητας της ΑΔΙΠ (εσωτερικός κανονισμός λειτουργίας Συμβουλίου/ δεοντολογίας, οργανισμός, κρίσιμες γνώσεις και δεξιότητες προσωπικού).
- Σημαντικό κενό αξιοποίησης των αποτελεσμάτων Διασφάλισης Ποιότητας στις δράσεις εθνικής στρατηγικής της ΑΔΙΠ λόγω της σχετικής αδράνειας του Υπουργείου και έλλειψη ανάληψης αντίστοιχων πρωτοβουλιών της ΑΔΙΠ (αριστεία, προγραμματικές συμφωνίες).
- Θεσμικά εμπόδια στην συμμετοχή φοιτητών και την συνακόλουθη αξιοποίησή τους στην ανατροφοδότηση της Διασφάλισης Ποιότητας.
- Περιορισμένες δυνατότητες κάλυψης της συνολικής δαπάνης των επιτροπών πιστοποίησης και της συμμετοχής των εμπειρογνωμόνων.
Μεταξύ άλλων, η Αρχή διέβλεπε σημαντικά περιθώρια βελτίωσης της παρουσίας της στο διεθνές περιβάλλον.
Τα περισσότερα από αυτά τα σημεία, με κυρίαρχη τη μη συμμετοχή φοιτητών στις επιτροπές εμπειρογνωμόνων, αναφέρονται και στην έκθεση της ENQA.
Η ΕΘΑΑΕ μέσα σε ένα έτος (2020-21) κάλυψε χρόνιες αδυναμίες: Πέτυχε τη θεσμοθέτηση της συμμετοχής των φοιτητών στις ΕΕΑΠ, την αναβάθμιση του τρόπου συμμετοχής των εμπειρογνωμόνων με νέα ΚΥΑ, αύξησε τον προϋπολογισμό του ΕΣΠΑ κατά 25%, τον Τακτικό Προϋπολογισμό κατά 20%, το προσωπικό κατά 20%, συγκρότησε ειδικά μητρώα φοιτητών, συνέταξε νέα πρότυπα, οργανισμό και εσωτερικό κανονισμό της Αρχής και άλλα. Από την άνοιξη του 2022, φοιτητές και φοιτήτριες συμμετέχουν σε όλες τις επιτροπές πιστοποιήσεων.
Είναι αυτά τα βήματα ακριβώς που οδήγησαν την ΕΘΑΑΕ στην έγκριση της αίτησής της για ένταξη στο EQAR και όχι η προηγούμενη κατάσταση.
Για την πληρέστερη πληροφόρηση του αναγνώστη, το EQAR είναι το μητρώο των διαπιστευμένων φορέων διασφάλισης ποιότητας του Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΧΑΕ), το οποίο παρέχει την άδεια σε φορείς διασφάλισης ποιότητας να διενεργούν δράσεις διασφάλισης ποιότητας για τα Ιδρύματα Ανώτατης Εκπαίδευσης του ΕΧΑΕ βάσει των European Standards and Guidelines (ESGs). Αυτή την άδεια εξασφάλισε τώρα η ΕΘΑΑΕ για πρώτη φορά, και την οποία δεν είχε εξασφαλίσει η ΑΔΙΠ. Δεν την είχε εξασφαλίσει διότι η πρώτη εξωτερική της αξιολόγηση από την ENQA διενεργήθηκε με το παλιό πρότυπο των ESGs του 2005, το οποίο δεν παρείχε δυνατότητα εγγραφής στο EQAR. Εξ αιτίας αυτής της επιλογής, η ΑΔΙΠ έμεινε για μια πενταετία εκτός του EQAR. Σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες, η ENQA είναι ο φορέας που διενεργεί την εξωτερική αξιολόγηση των φορέων διασφάλισης ποιότητας βάσει των ESGs και αποτελεί «το σωματείο/σύνδεσμο» αυτών. Η εγγραφή ή ανανέωση της εγγραφής στην ENQA γίνεται μετά την εγγραφή αυτών στο EQAR. Στην περίπτωση της ΕΘΑΑΕ, η ανανέωση της εγγραφής της στην ENQA αναμένεται να επικυρωθεί στην ετήσια γενική συνέλευση της ομοσπονδίας τον ερχόμενο Απρίλιο.
Η Αρχή, μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας, θα αναρτήσει στην ιστοσελίδα της το σύνολο του υλικού της αξιολόγησής της, συμπεριλαμβανομένης της έκθεσης του EQAR, η οποία καταλήγει σε 10 “compliant” και 4 “partially compliant” επί των 14 αρχών που εξέτασε.
Η ΕΘΑΑΕ μέλος του Ευρωπαϊκού Μητρώου Αρχών Διασφάλισης Ποιότητας (EQAR)
Η Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης έγινε δεκτή ως μέλος του Ευρωπαϊκού Μητρώου Αρχών Διασφάλισης Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση (The European Quality Assurance Register for Higher Education - EQAR). Το EQAR είναι ο επίσημος οργανισμός του Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΧΑΕ), στον οποίον ανήκουν εθνικοί φορείς διασφάλισης ποιότητας που ακολουθούν τα ευρωπαϊκά πρότυπα ESG.
Η σχετική πληροφορία έχει αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του EQAR
Η ΕΘΑΑΕ υπέβαλε την αίτηση στο EQAR τον Οκτώβριο του 2021 και η σύνθετη διαδικασία ολοκληρώθηκε με επιτυχία τον Μάρτιο του 2023, μετά από έγκριση της αρμόδιας Επιτροπής (με ισχύ από 3-03-2023 έως 30-09-2027).
Εισήγηση του Ανώτατου Συμβουλίου της ΕΘΑΑΕ προς το ΥΠΑΙΘ
για την κατανομή της ετήσιας τακτικής χρηματοδότησης του ΥΠΑΙΘ στα ΑΕΙ για το 2023
Το Ανώτατο Συμβούλιο της ΕΘΑΑΕ, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 16 του ν. 4653/20 καθώς και τις ειδικότερες διατάξεις της Υπουργικής Απόφασης 75165/Ζ1/17-06-2022 (ΦΕΚ 3131/Β/20-06-2022), υπέβαλε εισήγηση στο ΥΠΑΙΘ για την κατανομή της ετήσιας τακτικής επιχορήγησης του Υπουργείου στα ΑΕΙ.
Η εισήγηση περιλαμβάνει: Α) τον τρόπο κατανομής του 80% της ετήσιας τακτικής επιχορήγησης του ΥΠΑΙΘ στα ΑΕΙ με αντικειμενικά κριτήρια, Β) τον τρόπο κατανομής του 20% της ετήσιας τακτικής επιχορήγησης του ΥΠΑΙΘ προς τα ΑΕΙ με ποιοτικά κριτήρια και Γ) τη συνολική πρόταση κατανομής της ετήσιας τακτικής επιχορήγησης, για το έτος 2023.
Α. Εφαρμογή αντικειμενικών κριτηρίων για την κατανομή της χρηματοδότησης του έτους 2023
Το Ανώτατο Συμβούλιο στη συνεδρίασή του με αρ. 38/7-09-2022 εφάρμοσε τα προβλεπόμενα στην αρ. 75165/Ζ1/17-06-2022 YA κατ’ άρθρο 1, αντικειμενικά κριτήρια για τον υπολογισμό των συντελεστών κατανομής ανά ΑΕΙ του 80% της ετήσιας τακτικής επιχορήγησης για το έτος 2023, καθώς και τα κατ’ άρθρα 2 και 3, στάθμιση κριτηρίων και τελικό υπολογισμό των συνολικών δεικτών κατανομής για κάθε ΑΕΙ, ως ακολούθως (Πίνακας 1):
Η Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών (Α.Σ.Κ.Τ.) και το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (Ε.Α.Π.) δεν περιλαμβάνονται στον ανωτέρω αλγόριθμο κατανομής λόγω της ιδιαίτερης φυσιογνωμίας των δύο αυτών Ιδρυμάτων. Τα Ανώτατο Συμβούλιο προτείνει τη χρηματοδότηση της Α.Σ.Κ.Τ. με το ποσό του έτους 2022, ενώ δεν προτείνει χρηματοδότηση για το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.
Τα ειδικότερα στοιχεία και οι υπολογισμοί ενός εκάστου κριτηρίου για κάθε ΑΕΙ παρατίθενται αναλυτικά στο Παράρτημα Ι.
Β. Εφαρμογή ποιοτικών κριτηρίων για την κατανομή της χρηματοδότησης του έτους 2023
Το Ανώτατο Συμβούλιο στις συνεδριάσεις του με αρ. 39/14-09-2022 και 40/28-09-2022 εφάρμοσε τα προβλεπόμενα στην 75165/Ζ1/17-06-2022 ΥΑ, κεφάλαιο Β, ποιοτικά κριτήρια για τον υπολογισμό των συνολικών μορίων ανά ΑΕΙ καθώς και τον προσδιορισμό του ποσοστού χρηματοδότησης ανά ΑΕΙ για το 20% της συνολικής χρηματοδότησης. Ειδικότερα, η διαδικασία εφαρμόστηκε με την ολοκλήρωση των ακόλουθων προβλεπόμενων σταδίων:
α) Υποβολή εκθέσεων δεικτών ποιότητας και επιτευγμάτων. Τα ΑΕΙ υπέβαλαν, σύμφωνα με την 75165/Ζ1/17-06-2022 ΥΑ, εκθέσεις, στις οποίες παρουσίασαν τα επιτεύγματα του έτους 2021 με τιμές δεικτών για κάθε εφαρμοζόμενο κριτήριο, μετά από επιλογή δύο ενοτήτων από τέσσερις κατ’ επιλογήν και μιας υποχρεωτικής, για κάθε Ίδρυμα. Το σύνολο των συμπληρωμένων ενοτήτων για κάθε Ίδρυμα είναι τρεις.
Το σύνολο των κριτηρίων και των δεικτών ποιότητας και επιτευγμάτων που συμπληρώθηκαν από τα ΑΕΙ, εντάσσονται σε πέντε ενότητες ως εξής:
Α) τη συνεχή βελτίωση των βασικών ακαδημαϊκών δραστηριοτήτων του Πανεπιστημίου,
Β) την ερευνητική δραστηριότητα, την αριστεία στην έρευνα και επιδόσεις του επιστημονικού προσωπικού,
Γ) τη διασύνδεση με την κοινωνία, την αγορά εργασίας και αξιοποίηση της παραγόμενης γνώσης,
Δ) τη διεθνοποίηση και
Ε) την ποιότητα του πανεπιστημιακού περιβάλλοντος.
Η επιλογή των ενοτήτων για κάθε ΑΕΙ παρουσιάζεται συνοπτικά στον Πίνακα 2, ως ακολούθως:
β) Υπολογισμός και τεκμηρίωση της τιμής του κάθε δείκτη. Οι τιμές των δεικτών υπολογίστηκαν και υποβλήθηκαν από κάθε ΑΕΙ σύμφωνα με τις ειδικότερες οδηγίες της Υ.Α. για κάθε κριτήριο και δείκτη, με βάση είτε τα δεδομένα του ΟΠΕΣΠ και άλλα δημόσια διαθέσιμα δεδομένα σε διεθνείς και εθνικές βάσεις, είτε από άλλα τηρούμενα δεδομένα και πληροφορίες κάθε Ιδρύματος. Τεκμηριώθηκαν δε, με τα ειδικότερα έγγραφα και στοιχεία, τα οποία ζητήθηκαν από την ΕΘΑΑΕ και υπέβαλαν συμπληρωματικά τα Ιδρύματα.
Τα ειδικότερα στοιχεία των εκθέσεων των ΑΕΙ και οι τιμές των δεικτών παρουσιάζονται στο Παράρτημα ΙΙ.
γ) Μοριοδότηση της τιμής του κάθε δείκτη. Ο υπολογισμός της μοριοδότησης από την ΕΘΑΑΕ πραγματοποιήθηκε σύμφωνα με τη μέθοδο απόδοσης των μορίων, που προβλέπεται στην Υ.Α., κεφάλαιο Β- πίνακας ΙΙΙ, για την αντίστοιχη κατηγορία δεικτών. Τα ειδικότερα στοιχεία και οι υπολογισμοί ενός εκάστου κριτηρίου για κάθε ΑΕΙ παρατίθενται αναλυτικά στο Παράρτημα ΙΙ. Το σύνολο των μορίων που συγκεντρώνει το κάθε ΑΕΙ ανά κατηγορία φαίνεται στον Πίνακα 3.
Κάθε ενότητα δεικτών μοριοδοτείται με ένα σύνολο μορίων που κατανέμεται στους επιμέρους δείκτες σύμφωνα με την αναλυτική αναφορά τους στον Πίνακα IV της ΥΑ. Ο υπολογισμός της μοριοδότησης από την ΕΘ.Α.Α.Ε. πραγματοποιείται σύμφωνα με την μέθοδο υπολογισμού, όπως εμφανίζεται στον Πίνακα ΙII της ΥΑ «Τρόποι απόδοσης μορίων στους επιμέρους δείκτες βάσει του τύπου του δείκτη», η οποία περιλαμβάνει τέσσερις κατηγορίες υπολογισμού των μορίων ανάλογα με τον τρόπο μέτρησης της τιμής του κάθε δείκτη.
δ) Αξιολόγηση των εκθέσεων επιδόσεων των ΑΕΙ. Η αξιολόγηση των εκθέσεων των ΑΕΙ και η απόδοση της μοριοδότησης πραγματοποιήθηκε από την ΕΘΑΑΕ, με ευθύνη της ΜΟΔΙΠ του οικείου ΑΕΙ ως προς την πληρότητα και αξιοπιστία των υποβαλλόμενων στοιχείων.
ε) Υπολογισμός ποσοστού χρηματοδότησης ανά ΑΕΙ. Η κατανομή της χρηματοδότησης του 20% προσδιορίζεται με βάση το ποσοστό των μορίων, Mi, που συγκεντρώνει το κάθε ΑΕΙ και με το ποσοστό Ai που του αναλογεί από τα αντικειμενικά κριτήρια, σύμφωνα με την εξίσωση:
Η στάθμιση με τον ποσοστιαίο συντελεστή αντικειμενικών κριτηρίων γίνεται γιατί τα περισσότερα κριτήρια ποιότητας έχουν υπολογιστεί αφαιρώντας τη διάσταση του μεγέθους του ΑΕΙ. Οι συντελεστές που προκύπτουν φαίνονται στον Πίνακα 4.
Γ) Τελική πρόταση κατανομής της ετήσιας τακτικής επιχορήγησης του 2023 στα ΑΕΙ
Ο συνολικός προτεινόμενος συντελεστής, Ci , της κατανομής της χρηματοδότησης του κάθε ΑΕΙ προκύπτει από την παρακάτω εξίσωση:
όπου 0,8 και 0,2 δηλώνουν αντίστοιχα τα ποσοστά που δίνονται με αντικειμενικά και ποιοτικά κριτήρια. Η τελική προτεινόμενη κατανομή φαίνεται στον Πίνακα 5.
