Το Ανώτατο Συμβούλιο της ΕΘΑΑΕ εφάρμοσε για πρώτη φορά μια νέα διαδικασία αποτίμησης του έργου που παράγεται στα Ελληνικά Πανεπιστήμια και με βάση αυτά τα ευρήματα εισηγήθηκε, σύμφωνα με τον νόμο, στο Υπουργείο Παιδείας την κατανομή του 80% και του 20% της ετήσιας τακτικής χρηματοδότησης των ΑΕΙ. Η ΕΘΑΑΕ δημοσιοποίησε στον ιστότοπό της (www.ethaae.gr) τα δεδομένα που κατέγραψε και οδήγησαν στην εισήγησή της, πρώτον, για λόγους διαφάνειας και, δεύτερον και κυριότερον, γιατί αποτελούν μια καλή πρώτη βάση αναφοράς για την κατάσταση της ανώτατης εκπαίδευσης στην Ελλάδα. Προσεκτική μελέτη του συνόλου των στοιχείων, είτε σε εθνικό επίπεδο είτε σε επίπεδο ιδρύματος, μπορεί να οδηγήσει σε σειρά χρήσιμων συμπερασμάτων και να αποτελέσει ένα ακόμη εργαλείο στην διαμόρφωση στρατηγικής και σε διαδικασίες λήψης αποφάσεων.
Η ΕΘΑΑΕ δεν έχει την αποστολή να προβαίνει σε αξιολογική κατάταξη των ελληνικών Πανεπιστημίων και δεν έχει προτείνει τέτοια κατάταξη. Εφάρμοσε κριτήρια ποιότητας και επιτευγμάτων αποκλειστικά για τη μοριοδότηση των ιδρυμάτων. Μόνο μια ενότητα κριτηρίων (Α: Συνεχής βελτίωση βασικών ακαδημαϊκών δραστηριοτήτων) εφαρμόσθηκε σε όλα τα Πανεπιστήμια. Επομένως το αποτέλεσμα που προέκυψε από την εφαρμογή των κριτηρίων δεν αποτελεί αξιολογική κατάταξη και κακώς θεωρήθηκε τέτοια. Μια αξιολογική κατάταξη προϋποθέτει διαφορετικό σχεδιασμό και εφαρμογή των ίδιων κριτηρίων για όλα τα Ιδρύματα.
Στο πλαίσιο της αποστολής της, η ΕΘΑΑΕ θα συνεχίσει να συλλέγει, να αναλύει και να παρουσιάζει τα δεδομένα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στη χώρα μας, συμβάλλοντας στην εθνική προσπάθεια για τη συνεχή αναβάθμιση των Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων.
Το Ανώτατο Συμβούλιο της ΕΘΑΑΕ, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 16 του ν. 4653/20 καθώς και τις ειδικότερες διατάξεις της Υπουργικής Απόφασης 154781/Ζ1/2/12/2021, υπέβαλε εισήγηση στο ΥΠΑΙΘ για την κατανομή της ετήσιας τακτικής επιχορήγησης του Υπουργείου στα ΑΕΙ.
Η εισήγηση περιλαμβάνει (Α) τον τρόπο κατανομής του 80% της ετήσιας τακτικής επιχορήγησης του ΥΠΑΙΘ στα ΑΕΙ με αντικειμενικά κριτήρια, (Β) τον τρόπο κατανομής του 20% της ετήσιας τακτικής επιχορήγησης του ΥΠΑΙΘ προς τα ΑΕΙ με ποιοτικά κριτήρια και (Γ) την συνολική πρόταση κατανομής της ετήσιας τακτικής επιχορήγησης, για το έτος 2022. Η Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (Α.Σ.Κ.Τ.) και το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (Ε.Α.Π.) δεν περιλαμβάνονται στον ανωτέρω αλγόριθμο κατανομής λόγω της ιδιαίτερης φυσιογνωμίας των δύο αυτών Ιδρυμάτων.
Α. Εφαρμογή αντικειμενικών κριτηρίων για την κατανομή του 80% της ετήσιας συνολικής χρηματοδότησης του έτους 2022
Το Ανώτατο Συμβούλιο στη συνεδρίασή του με αρ. 29/19-01-2022 εφάρμοσε τα προβλεπόμενα στην αρ. 1554781/Ζ1 Υ.Α., κατ’ άρθρο 1, αντικειμενικά κριτήρια για τον υπολογισμό των συντελεστών κατανομής ανά ΑΕΙ του 80% της ετήσιας τακτικής επιχορήγησης για το έτος 2022, καθώς και τα κατ’ άρθρα 2 και 3, στάθμιση κριτηρίων και τελικό υπολογισμό των συνολικών δεικτών κατανομής για κάθε ΑΕΙ, όπως φαίνεται στον Πίνακα 1.
Τα ειδικότερα στοιχεία και υπολογισμοί ενός εκάστου κριτηρίου για κάθε ΑΕΙ παρατίθενται αναλυτικά στο Παράρτημα Ι.
Β. Εφαρμογή ποιοτικών κριτηρίων για την κατανομή του 20% της ετήσιας συνολικής χρηματοδότησης του έτους 2022
Το Ανώτατο Συμβούλιο στη συνεδρίασή του αρ. 30/16-02-2022 εφάρμοσε τα προβλεπόμενα στην αρ. 1554781/Ζ1 Υ.Α., κεφάλαιο Β, ποιοτικά κριτήρια για τον υπολογισμό των συνολικών μορίων ανά ΑΕΙ καθώς και τον προσδιορισμό του ποσοστού χρηματοδότησης ανά ΑΕΙ για το 20% της συνολικής χρηματοδότησης. Ειδικότερα, η διαδικασία εφαρμόστηκε με την ολοκλήρωση των ακόλουθων προβλεπόμενων σταδίων:
α) Υποβολή εκθέσεων δεικτών ποιότητας και επιτευγμάτων. Τα ΑΕΙ υπέβαλαν, σύμφωνα με την αρ. 154781/ Ζ1 Υ.Α., εκθέσεις, στις οποίες παρουσίασαν τα επιτεύγματα του έτους 2020 με τιμές δεικτών για κάθε εφαρμοζόμενο κριτήριο, μετά από επιλογή δύο ενοτήτων από τέσσερις κατ’ επιλογήν και μιας υποχρεωτικής, για κάθε Ίδρυμα.
Το σύνολο των κριτηρίων και των δεικτών ποιότητας και επιτευγμάτων, τα οποία συμπληρώθηκαν από τα ΑΕΙ, εντάσσονται σε πέντε ενότητες ως εξής:
Α. Συνεχής βελτίωση των βασικών ακαδημαϊκών δραστηριοτήτων του Πανεπιστημίου,
Β. Αριστεία στην έρευνα και επιδόσεις του επιστημονικού προσωπικού,
Γ. Διασύνδεση με την κοινωνία, την αγορά εργασίας και αξιοποίηση της παραγόμενης γνώσης,
Δ. Διεθνοποίηση και
Ε. Ποιότητα του πανεπιστημιακού περιβάλλοντος.
Το σύνολο των συμπληρωμένων ενοτήτων για κάθε Ίδρυμα είναι τρεις. Η επιλογή των ενοτήτων για κάθε ΑΕΙ παρουσιάζεται συνοπτικά στον Πίνακα 2.
β) Υπολογισμός και τεκμηρίωση της τιμής του κάθε δείκτη. Οι τιμές των δεικτών υπολογίστηκαν και υποβλήθηκαν από κάθε ΑΕΙ σύμφωνα με τις ειδικότερες οδηγίες της Υ.Α. για κάθε κριτήριο και δείκτη, με βάση είτε τα δεδομένα του ΟΠΕΣΠ και άλλα δημόσια διαθέσιμα δεδομένα σε διεθνείς και εθνικές βάσεις, είτε από άλλα τηρούμενα δεδομένα και πληροφορίες κάθε Ιδρύματος. Τεκμηριώθηκαν δε, με τα ειδικότερα έγγραφα και στοιχεία, τα οποία ζητήθηκαν από την ΕΘΑΑΕ και υπέβαλαν συμπληρωματικά τα Ιδρύματα. Η αξιολόγηση των εκθέσεων των ΑΕΙ και η απόδοση της μοριοδότησης πραγματοποιήθηκε από την ΕΘΑΑΕ, με ευθύνη της ΜΟΔΙΠ του οικείου ΑΕΙ ως προς την αξιοπιστία των υποβαλλόμενων στοιχείων.
γ) Μοριοδότηση της τιμής του κάθε δείκτη. Ο υπολογισμός της μοριοδότησης από την ΕΘΑΑΕ πραγματοποιήθηκε σύμφωνα με την μέθοδο απόδοσης των μορίων, που προβλέπεται στην Υ.Α., κεφάλαιο Β- πίνακας ΙΙΙ, για την αντίστοιχη κατηγορία δεικτών. Τα ειδικότερα στοιχεία και υπολογισμοί ενός εκάστου κριτηρίου για κάθε ΑΕΙ παρατίθενται αναλυτικά στο Παράρτημα ΙΙ της παρούσας εισήγησης. Το σύνολο των μορίων που συγκεντρώνει το κάθε ΑΕΙ ανά κατηγορία φαίνεται στον Πίνακα 3.
δ) Υπολογισμός ποσοστού χρηματοδότησης ανά ΑΕΙ. Η κατανομή της χρηματοδότησης του 20% προσδιορίζεται με βάση το ποσοστό των μορίων, Mi, που συγκεντρώνει το κάθε Α.Ε.Ι και με το ποσοστό Ai που του αναλογεί από τα αντικειμενικά κριτήρια, σύμφωνα με την εξίσωση:
Η στάθμιση με τον ποσοστιαίο συντελεστή αντικειμενικών κριτηρίων γίνεται γιατί τα περισσότερα κριτήρια ποιότητας έχουν υπολογιστεί αφαιρώντας τη διάσταση του μεγέθους του ΑΕΙ. Οι συντελεστές που προκύπτουν φαίνονται στον Πίνακα 4.
Γ. Τελική πρόταση κατανομής της ετήσιας τακτικής επιχορήγησης του 2022 στα ΑΕΙ
Ο συνολικός προτεινόμενος συντελεστής, , της κατανομής της χρηματοδότησης του κάθε ΑΕΙ προκύπτει από την παρακάτω εξίσωση:
όπου 0,8 και 0,2 δηλώνουν αντίστοιχα τα ποσοστά που δίνονται με αντικειμενικά και ποιοτικά κριτήρια. Η τελική προτεινόμενη κατανομή φαίνεται στον Πίνακα 5.
Ολοκληρώθηκε η τριήμερη (1-3.2.2022) διαδικτυακή επίσκεψη στην ΕΘΑΑΕ της Επιτροπής Αξιολόγησης της ENQA, της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Διασφάλιση της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση. Η επίσκεψη έλαβε χώρα στο πλαίσιο της επιθεώρησης της Αρχής για την επαναπιστοποίησή της. Η διαδικασία αναμένεται να ολοκληρωθεί με την έγκριση της τελικής Έκθεσης της Επιτροπής και την έκδοση της σχετικής απόφασης από την ENQA, τον Ιούνιο του 2022.
Στη διάρκεια της διαδικτυακής επίσκεψης πραγματοποιήθηκαν ξεχωριστές συνεντεύξεις τόσο με τα μέλη των Συμβουλίων της ΕΘΑΑΕ, τη διοίκηση και στελέχη της υπηρεσίας, όσο και με την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας, Πρυτάνεις, Αντιπρυτάνεις-Προέδρους ΜΟΔΙΠ και φοιτητές Πανεπιστημίων, εμπειρογνώμονες των Επιτροπών Εξωτερικής Αξιολόγησης και Πιστοποίησης, εκπροσώπους φορέων στον χώρο της εκπαίδευσης και έρευνας (ΕΟΠΠΕΠ, ΙΕΠ, ΑΔΙΠΠΔΕ, ΕΛΙΔΕΚ), εκπροσώπους του Εθνικού Ινστιτούτου Εργασίας και Ανθρωπίνου Δυναμικού και της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, εκπροσώπους επιμελητηρίων και επαγγελματικών ενώσεων (ΤΕΕ, ΟΕΕ, ΓΕΩΤΕΕ, ΠΙΣ, ΕΒΕΑ, ΣΕΒ) και του Τύπου.
Η ΕΘΑΑΕ ευχαριστεί όλες και όλους τους συμμετέχοντες που συνέβαλαν στην πραγματοποίηση αυτής της σημαντικής και απαιτητικής διαδικασίας.
